Wat zijn executieve functies?
Je kunt executieve functies of vaardigheden zien als de 'regelaars' van de hersenen. Executieve vaardigheden controleren en sturen aan. Ze zijn bijvoorbeeld nodig voor het plannen van werk, om direct aan de slag te gaan, om na te denken voor je iets doet en om je niet te laten afleiden tijdens een taak.
Je kunt executieve functies onderverdelen in verschillende categorieen. Er zijn verschillende onderverdelingen te maken. Een veelgebruikte indeling is die van Dawson en Guare uit het boek Slim maar..... .
In het boek Slim maar.... onderscheiden Dawson en Guare 11 executieve functies of vaardigheden:
- Emotieregulatie
- Werkgeheugen
- Taakinitiatie
- Planning/prioritering
- Organisatie
- Respons-inhibitie
- Doelgericht gedrag
- Flexibiliteit
- Metacognitie
- Time management
- Volgehouden aandacht
Waar heb je executieve functies voor nodig?
Lange tijd werd gedacht dat schoolsucces vooral afhankelijk was van intelligentie. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat ook juist executieve functies hier een belangrijke rol in spelen.
Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat een kind een hoge intelligentie is, maar snel afgeleid is of niet aan een taak begint. Het trainen of oefenen van de executieve functies kan het kind dan helpen om meer succes te behalen op school.
Problemen ontwikkeling executieve functies
De ontwikkeling van executieve functies gaat bij sommige kinderen heel vlot en eigenlijk vanzelf, terwijl andere kinderen meer oefening nodig hebben. Problemen met de ontwikkeling van executieve functies komen veel voor bij kinderen met ADHD en autisme, maar ook bij andere kinderen komt het veel voor.
Executieve functies oefenen
Spel is een goede manier om executieve vaardigheden te oefenen. Veel spellen zijn geschikt om zowel individueel als met de hele klas te doen.
Bronnen
Dawson, P. & Guare, R. (2009) Slim maar… Help kinderen hun talenten benutten door hun executieve functies te versterken. Amsterdam, Nederland: Hogrefe
https://slo.nl/thema/meer/jonge-kind/executieve-functies/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4084861/
